Auteur: Tim Krooneman

19 maart 2021

Padvindersgroepen van de NPV in het District Groot Arnhem

Het District Groot Arnhem omvatte naast Arnhem ook Oosterbeek, Velp, Rheden, Westervoort en Dieren. Onderstaand is het resultaat weergeven van een zoektocht naar het jaar van inschrijving en het groepsnummer van de groepen binnen het district.

Na de oprichting van Scouting Nederland in 1972, ontstaan o.a. fusies van voorheen NPV groepen met meisjesgroepen van NPG of NG waarbij de groepsnaam meestal veranderde.

Meerdere groepen zijn opgeheven wegens gebrek aan leden of doordat hun groepshuis afgebroken moest worden.

In 1967 werd de horde van de Wichard van Gelregoep opgenomen in De Geuzen. Zij werden de 3^e horde de groep, die evenals de 2^e horde hun opkomsten in Presikhaaf hielden. De 1^e horde verbleef op “De Rotsblokken” aan de Diependaalseweg op Heijenoord.

Scouting Nederland heeft een werkgroep Scouts in de Oorlog. Die werkgroep is opzoek naar namen van scoutingleden – van welp tot….. die in de Tweede Wereldoorlog omgekomen zijn of in het verzet hebben gezeten of ….

Van het NPV district Arnhem zijn de volgende namen al in kaart gebracht:

De Zwervers: Gerard Cohen, Heinz en Eva Katzenstein,
De Veluwse Verkenners: Garrit Memelink, Bert Gorissen, Louis Hartman, Jo Onnekink, Herbert Kahan, Jan Hulleman, Raf Silberberg
Zijpse Trekkers: Bum Beekman, Bert en Hans Kuik, Hans Riemer, Frits Hupje, Henk Van Kuipers
Wichard van Gelre: Willy Cohen
Velpse Woudlopers: San van den Wall Bake, –
Lincolngroep: Tanno Pieterse

Zie ook: https://vrijheid.scouting.nl/scouting-in-de-oorlog/database-bestanden en dan bij zoeken de naam invullen. Mochten er nog meer namen bekend zijn, neem dan contact op met de werkgroep
Adri Saltzherr, lid van de werkgroep.

Door de integratie van de Wichard van Gelre groep en de Montgomerygroep in De Geuzen is, voor zover mogelijk, aan de hand van krantenknipsels ook hun historie achterhaald.

Hans Kolkman, Akela van de Wichard van Gelre, schreef in april 2020

“Van de Wichard bestaat volgens mij geen geschreven geschiedschrijving (meer). ” Zoeken in krantenknippels brachten toch veel herinneringen naar boven.

De toetreding van de Montgomerygroep

werd beschreven in een Intentieverklaring en afgerond met een formele opheffing van de Montgomerygroep. Van deze groep was veel minder terug te vinden in kranten en tijdschriften, zoals “Weest Paraat” en “de Verkenner”, de twee huisorganen van de NPV uit de jaren voor 1973.

18 maart 2021

1920-1946 De “voorouders” van De Geuzen

Bij het zoeken naar krantenartikelen met informatie over de Padvindersgroepen van de NPV In Arnhem, kwam allerlei iteressante informatie boven tafel. Vooral over de periode 1900 -2000. Dat leidde tot verrassende ontdekkingen. Één daarvan is de keten van groepen, “de voorouders”, waartoe de Geuzen behoort.

In Arnhem werd de eerste padvindersgroep in 1911 opgericht:

De Arnhemsche padverkenners.

In de Arnhemsche Courant van 20 maart stond een artikel waarvan hiernaast een deel is weergegeven. Opvallend daarin is de 6e alinea “Na in looppas de brug te zijn overgegaan, werd op den muilenzandweg langs Mariëndaal …etc “. Hier wordt zeer waarschijnlijk de Diependaal-sche weg mee aangeduid waaraan De Geuzen in 1952 hun troephuis “De Rotsblokken” openden.

De APV was ca 10 jaar de enige groep in Arnhem en omgeving. Binnen de NPV ontstond omstreeks 1920 een groep met de naam Velpsche Woudlopers. In het onderstaande bericht van april 1930 uit het blad “de Verkenner” lezen we dat verkennerstroep gesplitst is in Velpsche Woud-lopers en Veluwsche Verkenners (te Arnhem). De oorzaak was de toenemende belangstelling voor padvinderij waardoor te troep te groot werd voor het leidersteam

In 1933 zijn ook de Veluwsche Verkenners zo sterk gegroeid dat een deel afgesplitst wordt en onder de naam De Zwervers verder gaat. Hun hop-man is de uit Zeeland afkomstige, 26-jarige A.P.C. van Leeuwen, zo blijkt uit nader onderzoek. Waarschijnlijk was hij al hopman bij de Veluwsche verkenners en is hij bij de splitsing meegegaan met de Zwervers. Die functie vervult hij nog geen jaar. In mei 1934 staat in het blad Weest Paraat:

In januari 1934 neemt de Gemeente Arnhem een besluit over enkele bijgebouwen van kasteel Zypendaal: De Zwerver krijgen de beschikking over het Koetshuis. In februari 1938 viert de groep haar eerste lustrum, zo blijkt uit het onderstaande krantenartikel.

Als mr. A.Stigter in 1946 zich voorneemt om een padvindersgroep op te richten, meldt hij zich bij de dichtstbijzijnde groep (hij woont in de Izaäc Evertslaan), de Zwervers aan de Zypendaalseweg.

Bij de opening van het nieuwe groepshuis van de Veluwse Verken-ners in oktober 1946, kort na de Tweede Wereldoorlog, is hij als vertegenwoordiger van De Zwervers één van de sprekers.

De landelijke NPV-organisatie heeft dat jaar besloten dat een groep géén twee verkennerstroepen mag hebben. Dat besluit is er mede oorzaak van dat de Zwervers II, waarvan Stigter de hopman is, de naam “De Geuzen” aannemen. Jaap Duisterwinkel is dan nog lid van de Zwervers en schrijft op Sint Jorisdag 1951 het onderstaande in zijn logboek.

Na onderzoek in enkele on-line archieven blijkt hopman A.C.M. van Leeuwen de vader te zijn van 4 jongens: Koje, Robert, Ewout en Wolfert van Leeuwen, die sinds 1946 allen lid van De Geuzen werden! Wolfert was de laatste van hen die De Geuzen verliet. Dat was omstreeks 1958/59.

15 maart 2021

1946 – 1952 De Geuzen met hun blauw/grijze groepsdas

Vanaf het moment dat de groepsnaam “De Geuzen” werd, oktober 1946, droegen de leden deze blauw/grijze das. Dat eindigde toen op 12 juli 1952 het troephuis “De Rotsblokken” in gebruik werd genomen.

De weinige foto’s waarop te zien is dat groepsleden deze das dragen, zijn in dit document verzameld.

Medio 1949 Tim Krooneman als Geuzenwelp, met zijn broertje Tom en een nichtje

Installatie van Dicky Trimpe-Burger tot Akela van De Geuzenhorde door groepsleider hopman A. Stigter

Het welpenzomerkamp 1951 werd samen met de Graaf Bernadotte gehouden. Akela Trimpe Burger staat 2e van links, de leider naast haar met de Geuzendas is ??. De leider die achteraan staat is Henk Mudde. Zijn zus Iet zal een jaar later de Dicky opvolgen als Akela

De Geuzenwelpen: in de achterste rij v.l.n.r.: 2e=Jaap van Rijswijk, 3e=Toon van Essen, 4e= Jan Maatman, 6e= Peter Brunt. De rij die begint bij Akela Dicky: 1e- Herman ten Benzel, 5= Lex Speelman. De overige 2 of 3 Geuzenwelpen ijn ????

1951 Sint Nicolaasfeest. staande welp rechts: Tim Kroone-man

De Djib-gids brengt de totem bij Akela voor het begin van de horderoep

De welpen vlnr: Tim Krooneman, Jaap van Rijswijk, Huib de Heer, Jan Maatman, Gerard Nijkamp en ??

Vlnr: onbekend, Wim Bonardt, Max Nathans, Pieter van Rijn, Hans Willemsen, Jaap Poll, onbekend, Ernst en Johan Haufe, Jacques Gans.
Op deze foto is te zien dat het gedurende de eerste jaren van de groep niet eenvoudig was om allemaal hetzelfde uniform te dragen. De ouders hadden het geld hard nodig om hun huishouden weer op te bouwen. Nieuwe blouse of broek en zeker de padvindershoed konden wel even wachten.

15 maart 2021

1949-1952 De bouw van troephuis “De Rotsblokken”

Op 17 maart 1948 wordt “Stichting De Geuzen” opgericht door de ouders E.O. Haufe, H.C. Boomsma en groepsleider mr. A. Stigter. De Scouting-activiteiten vinden zoveel mogelijk buiten plaats, maar een onderkomen is noodzakelijk. In 1949 besluit de oudercommissie tot de bouw van een eigen troephuis. Het was de heer W.F. Bonardt, vader van verkenner Wim, die op verzoek van het stichtingsbestuur de plannen wilde maken.

Stichting Het Geldersch Landschap stelt in 1949 in het gebied de Rotsblokken een terrein “om niets” voor 50 jaar ter beschikking. Het ligt tussen de spoorbaan Arnhem – Utrecht en de Diependalseweg in het landgoed Mariëndaal.

De vader van Toon van Essen in witte schilders-overall en hoed op

Op een zolder, ergens in de Weerdjesstraat, wordt een timmerwerkplaats ingericht waar vaders in de avond-uren, na hun dagelijkse werk, kozijnen, ramen, deuren en kisten kunnen maken.

In die jaren was er een 45-urige werkweek. Dat betekende dat men alleen zater-dag ’s middags op het terrein aan de Diependalseweg werkzaamheden kon verrichten

Het gebouw dat de heer Bonardt ontwierp had enkel-steens muren

Die stenen die daarvoor nodig waren moesten op de puinopslagplaats aan Westervoortse-dijk uitgezocht, gesorteerd en opgetast worden.

In december 1949 werd begonnen met het uitzetten van het gebouwtje. Voor dit uitzetten moest een bultje grond verzet worden.

De opgetaste stenen moesten met een handkar vanaf de Westervoortsedijk naar het bouwterrein op Heijenoord vervoerd worden. Daar moesten eerst de oude cementresten door vaders en verkenners afgebikt worden voordat de stenen gebruikt konden worden. Geen aantrekkelijk werk!!

Dhr. Bonardt hield af en toe een bouwlogboek bij. Een transscriptie van de eerste pagina is hieronder weergegeven.

Zo. 4 sept 1949 Oude deuren, -ramen en -kozijnen opmeten

Ma. 5 sept 1949 Vergadering oudercommissie o.a. besloten met de bouw een aanvang te nemen.

Za. 10 sept 1949 Aanwezig: HH Stigter, Dijkhuizen, Haufe, Belderok en Bonardt. Zolder opgeruimd, aangevoerd hout en draadnagels geborgen. Een deel van de cement boven gebracht en een werkbank gemaakt. Verkenners brachten slijpsteen en voerden de zakken vuil weg.

Vr. 11 nov 1949 Aanwezig: HH Stigter, van Essen, Kolthof en Bonardt. De coullise voor de feestavond op 12 Nov.’49 kwam gereed. Doordat enige menschen vroeg naar huis wilden en meer aandacht voor de komende feestavond was, werd besloten half tien te eindigen.

Ouders en oudere verkenners bij het uitzetten van het gebouwtje

Za. 10 dec 1949 Aanwezig; HH Belde-rok, van Essen, Boomsma, Kuyvehoven, terwijl later kwamen de heren Dijkhuizen en Stigter en 4 patrouilleleiders. Aanvang gemaakt met het uitzetten van het gebouwtje. Voor dit uitzet-ten een bultje grond verzet.

Vr. 6 jan. 1950 Aanwezig HH Stigter, Krooneman, van Essen en Bonardt. Voort gegaan met het maken van de raamkozijnen voor de vleugels.

Za. 11 feb 1950 Bouwplaats Aanwezig HH Boomsma, Belderok, Bonardt, vaandrig van Gils en verkenners. Voort gegaan met de ontgraving van de fundatie. Waterleiding geul op diepte ontgraven en de ……voor watermeterput aangebracht.

1950 op het terrein van De Rotsblokken is de heer Bonardt (links) de grond aan het verzetten voor de aanleg van de fundering. Verkenners zijn de cementresten van stenen uit het Arnhemse puin aan het afbikken

Puin opslagplaats Westervoortsedijk: Aanwezig HH Stigter, Haufe, Dijkhuisen en enige verkenners: voort gegaan met het zoeken, sorteren en optassen van hele stenen.

Wo. 15 feb 1950 Waterleiding wordt gelegd.

Za. 25 feb 1950 Bouwplaats Aanwezig Hr Bonardt met slechts 1 à 1,5 uur 5 verkenners. Begonnen met het bikken van de, in de afgelopen week, aangevoerde stenen. Puin opslagplaats Westervoortsdijk, Voort gegaan met het zoeken en optassen van steen. Aanwezig waren HH Stigter, Dijkhuisen en verder (de) troep.

Van afgebikte stenen is niet een strak muurtje te maken. Links verkenner Jan Belderok, rechts dhr Bonardt

Op bovenstaande foto is een deel van een één-steens buitenmuur te zien. Geen fraai metselwerk. Daarom is het begrijpelijk dat de buitenmuren met een cementlaag bedekt zijn, waarin met takkenbossen een ruw profiel is aangebracht.

Dhr Boomsma (met schop) en anderen zijn ook bezig met sleuven te graven. Op de achtergrond het huis van de familie Holterman, daar achter de woningen aan de Heijenoordesweg

Za. 13 mei 1950 Voortgegaan met stenenbikken waarvoor de jongens zich bitter weinig inspanden en de vaandrig een slecht voorbeeld toonde.

Za. 7 okt 1950 Aanwezig HH: Stigter, Krooneman, Cornelese en Bonardt. Eén patrouille werkte mede. De betonnen ring voor de gierput werd achter het gebouwtje gerold en gedeeltelijk ingegraven

Wo. 21 feb 1951 De lambrisering in het welpenlokaal kwam nagenoeg gereed. Voort gegaan met het schouwtje

Het stellen van de kozijnen

De foto’s zijn gemaakt door Ton Stigter.

Omdat het animo van de vaders, om het dak zelf aan te brengen, erg gering was (het aantal ouders dat aan de feitelijke bouw meewerkte was te gering), heeft een aannemer die klus geklaard. Daardoor kon voor de beoogde openingsdatum dit werk afgesloten worden.

Zowel in het welpen- als verkennerslokaal was een schouw aangebracht. Bij het stoken van een houtvuur bleek helaas dat de lokalen zich niet met warmte maar met rook vulden !

Toch prachtig dat door zoveel zelfwerkzaamheid dit troephuis tot stand is gekomen!

15 maart 2021

1952 Opening troephuis “De Rotsbokken” op zaterdag 12 juli

Na een periode van 2,5 jaar jaar kon het nieuwe groepsonderkomen van De Geuzen, de “Rotsblokken” officieel geopend worden. Alle leden hadden zich daarvoor eerst verzameld op de Heijenoordseweg ter hoogte van de villa Heijenoord.

Omdat de groepsdas (half blauw, half grijs) snel verschoot straalde deze geen eenheid uit. Daarom kregen alle groepsleden eerst een nieuwe, geweven groepsdas “Hay and Leith” omgehangen, voordat zij achter de Veluweband naar “De Rotsblokken” marcheerden.

Een feestelijk begin van deze belangrijke dag voor de groep: een eigen onderkomen aan de rand van het landgoed MarIëndaal.

De Veluweband o.l.v. tambourmaître Henk Mugge ( de broer van Akela Iet Mugge) heeft alle welpen, verkenners en leiding van de Geuzen bovenaan de Heijenoordseweg “opgehaald”.

Na de horderoep en het lezen van de padvinderswet, hesen Pim Cornelese en Tim Krooneman de Nederlandse vlag.

De voorzitter het Stichtingsbestuur C.W.J de Heer heet alle leden, ouders en genodigden van harte welkom.

Hopman Stigter bedankt de vaders die langdurig heel veel werk verzet hebben om dit troephuis te realiseren. Daarvoor is “een orde van de bedelpenning” ingesteld. Pim Cornelese maakte het ontwerp. Helaas is de in messing gegoten penning nog niet klaar. Daarom krijgen de heren E.O. Haufe, L.P. Krooneman, A. van Essen en C.W.J. de Heer, tijdelijk een kopie van de ontwerptekening. Stigter reikt aan de heer Bonardt het dankbaarheidinsigne van de Nationale Padvindersraad uit.

De ouders die veel werk verzet hebben om “de Rotsblokken”t e realiseren, krijgen als dankbetui-ging van Obaas Stigter de Geuzen-bedelnap uitgereikt. Op de eerste rij van de toeschouwers zitten achter dhr L.P.Krooneman vlnr: mevr, Haufe, de kinderen van hopman Stigter : Mieke en Jan. Achter hen zit hun moeder en daarachter mevr. Nathans.

Op de foto ontvangt Dhr L.P. Krooneman het kaartje met het ontwerp van de Geuzenbedelnap. De onderstaande definitieve gegoten uitvoering werd hem enige tijd later overhandigd.

Districtscommissaris Dr. van Griethuysen opent het troephuis. ADC-Verkenners ten Broeke, hij bezoekt de troep in deze jaren regelmatig, is ook aanwezig, hij bezoekt de troep in deze jaren regelmatig.

Oûbaas Stigter schrijft in een extra editie van de Geus ter gelegenheid van de opening “Ik ben er zeker van dat onze groep, nu zij een eigen, en naar ik geloof, goed bruikbaar huis heeft, een goede toekomst tegemoet gaat.”

In het welpenlokaal (een ontwerp van vader Krooneman) had ieder nest zijn eigen “hol”. De toegang bestond uit een lap tentdoek, geverft in de kleur van het nestdriehoekje en daarop de wolvenkop van het installatieteken geschilderd.

Het geheel ziet er leuk uit, maar bleek niet zo praktisch in het geval het buiten te nat of te koud was. Er was binnen te weinig speelruimte.

15 maart 2021

1953 De welpenhorde voor de “De Rotsblokken”

Vlnr achterste rij: Henk Tesselhoff, Baloe Lien Menkhorst, Giel Jansen. Alex Nathans, Arend Venema, George Kreeft, Wouter van Zeijst, Ewout van Leeuwen, ?,?,?, Rudie de Boer, ..Rolfs, Akela Iet Mugge, Hans Caderius van Veen.
middelste rij: ?.?. Herman Waller, Bram Nathans, Han Scheffers, Cees Barské, ?, Wolfert van Leeuwen,
voorste rij: Han de Vries Broekman (?) ?, Tom Krooneman,?,?,?, Kees van Rijn

14 maart 2021

1963 Opening uitbreiding “De Rotsblokken” 26 oktober

De voorzitter van Stichting De Geuzen. mr. Zevenbergen spreek allen toe.
Vlnr.: Jaap en Lien Duisterwinkel, Peter van Staa, Annet Noor, Han Scheffers, (een deel van) Huib de Heer, Tim Krooneman, Harm Dekker en Rob Gerritsen (APV)

De groep arriveert achter de Arnhem Band op het voorterrein van de Rotsblokken.

Midden onder: Maarten de Jonge.
Voor de haag: Dhr van Haarst (met hoed) en voor hem zijn vrouw, op de foto rechts van hem Dhr Bokkelkamp. De leider achter de berkenboom: Frits Hiddink.

Een deel van de voor die dag gepionierde poort naar het achter-terrein.
De verkenners vlnr Jaap Suringa, Han te Selle, Henk Otten, Rob Veenvliet en Ton Jager

Het nieuwe welpenlokaal

14 maart 2021

1951 – 2005 Een instabiele speltak voor 15-17 jarigen?

Na afloop van het Sint Joriskampvuur in Warnsborn op 23 april 1951 schrijft de 19 jarige vaandrig Jaap Duisterwinkel in zijn logboek over het besluit om de 3 patrouilles van de verkenners-troep naar leeftijd in te delen. De Reigers voor 15 jaar en ouder, de Valken 13-15 jarigen en de Eekhoorns voor de 12-13 jarigen.

Ook toen was het al duidelijk dat verkenners van 12 t/m 17 jaar niet goed samen in één troep passen.

Daar kwam in 1958 een structurele verbetering in toen de speltak Rowans bij de Katholieke Verkenners werd ingevoerd.

De Geuzen richtten in 1960 eerst de Wontollastam op en splitsten daarna in 1962 de troep in junior- en seniorverkenners. Nadat de senioren in 1966 zeeverkenners werden, viel de juniortroep terug naar de leeftijdsgroep 12-17 jarigen.

In 1981 werd de Rowanafdeling bij de Geuzen opgericht om het volgens jaar op te gaan in de stam…

In 1988 besluit het groepsbestuur niet opnieuw met Rowans gestart omdat er geen begeleiders beschikbaar zijn.

In het najaar van 1993 worden Explorers, de nieuwe naam voor Rowans en Sherpa’, geïnstalleerd. Vijf jaar later zijn ze niet meer aanwezig om na de eeuwwisseling weer even op te duiken.

In 2005 werd opnieuw gestart met Explorers (RSA-712) o.l.v Ido Dormits en daarna Sybren Strikwerda. In 2019 zijn daar 10 jongens en meiden lid van.

Mooi dat deze speltak toch steeds weer opduikt, want het blijft een essentiële schakel in de weg naar toekomstige leid(st)ers !

12 maart 2021

1958 “Hoort, zegt het voort” grammofoonplaat

In de website van HIstoriekatwijk staat o.a. het volgende te lezen:

Op 25 januari en 15 februari 1958 werd deze padvinders-grammofoonplaat opgenomen door een gelegenheidskoor van Amsterdamse en Katwijkse PIVO’s (Pioniersters en Voortrekkers).

Padvind(st)ers uit Amsterdam en Katwijk hebben onder leiding van de onvermoeibare Albert Labordus de liedjes ingestudeerd. Zij zijn te bescheiden om te denken dat zij prachtig koorwerk hebben gepresteerd. Maar, trouw aan de yell “Wij D.O.B., D.O.B., D.O.B.!” hebben zij hun best gedaan [D.O.B. = doe je best]. Nog voornamer is, dat zij er ontzaglijk veel plezier in hadden. Het zijn prettig gezongen liedjes geworden met een muziekje er bij.

“Op dit 33-toerenplaatje, indertijd te koop voor fl. 6,25, hoor je zeventien liedjes, die padvinders veel en graag zingen. Je zingt ze op de wekelijkse samenkomsten en ook wanneer je straks weer allemaal samen “op kamp” bent zullen deze wijsjes dagelijks onder de vrije hemel en rond het kampvuur weerklinken. Het hele padvindersleven is met dit plaatje feitelijk op muziek gezet. Het corvee, het liedje dat je zakgeld op is “Ego sum pauper” (Ik ben ’n arme bliksem) en als besluit het kampvuur met “Blijf bij ons, Heer” en “Die goeie oue tijd”. Zo passeert een hele kampdag de revue!

Kant 1 (geheel beluisteren)

Kant 2 (geheel beluisteren)

Seigneur, bénissez
Ego sum Pauper
Komt nu met zang
Daar was laatst een meisje loos
Blijf bij ons heer
Hoor je het zingen
Dort niedn in jenem Holze
Die goeie, oude tijd
Taptoe
De volk’ren der aarde

Eigenlijk mag dit plaatje bij geen enkele groep ontbreken, vind je wel? En voor jezelf, thuis, met je vrienden, is het telkens weer prachtig, als je dit plaatje kunt opzetten en nog eens heerlijk nagenieten!”