De geschiedenis van het ontstaan van de defensiehaven, die we nu gebruiken voor onze waterspeltakken.
UIt de Arnhemsche Courant van 23 december 1953 (woensdag)
‘Geheime’ aanleg IJssellinie
‘Geheime’ aanleg IJssellinie
Brieven van Lezers : Stilte en rumoer
Gedurende enige tijd worden de bewoners van Hulke-steinseweg, Klingelbeekseweg en omgeving des nachts gehinderd door voortdurend geroep en geschreeuw door één of meer krachtige luidsprekers, komend uit de richting van de Rijn. Dit onplezierige rumoer werkt zeer storend op de nachtrust. Gaarne zou ik, indien mo
gelijk, inlichtingen willen hebben omtrent oorzaak en doel van dit lawaai, alsmede omtrent de verwachting, of wij hier weer spoedig van verlost zullen worden.
gelijk, inlichtingen willen hebben omtrent oorzaak en doel van dit lawaai, alsmede omtrent de verwachting, of wij hier weer spoedig van verlost zullen worden.
Ir. A. C. Cranendonk,
Hulkesteinseweg. 1,
Hulkesteinseweg. 1,
Arnhem.
(De geachte inzender bedoelt naar alle waarschijnlijkheid het misbaar dat via de luidsprekers gemaakt wordt, die ingeschakeld zijn om de defensiewerkzaamheden aan de Rijnoevers ter plaatse, die ook ’s nachts voortgang vinden, te bespoedigen.
Dat is dus de oorzaak van liet lawaai. Omtrent het doel daarvan ligt de situatie moeilijker.
Het is namelijk met Defensie zo, dat men liefst in stilte werkt, hoewel
men dit camoufleert door des nachts zeer luidruchtig te doen. Overigens dienen wij wel, het oog gericht houdend op de versterking van het Westen, verheugd te zijn dat men in het diepste geheim, behalve dan natuurlijk weer de voortplanting die reeds meer genoemde luidsprekers aan vele soorten orders geven, ook iets doet voor onze veiligheid.
men dit camoufleert door des nachts zeer luidruchtig te doen. Overigens dienen wij wel, het oog gericht houdend op de versterking van het Westen, verheugd te zijn dat men in het diepste geheim, behalve dan natuurlijk weer de voortplanting die reeds meer genoemde luidsprekers aan vele soorten orders geven, ook iets doet voor onze veiligheid.
De vraag wanneer de bewoners van deze omgeving verlost zullen worden van dit lawaai, zullen wij voorleggen aan instanties, die daarover wel oordelen kunnen en misschien geneigd zijn een antwoord te geven. — Red.)
Het was een bijzondere ingezonden brief in de Arnhemsche Courant van woensdag 23 december 1953 met een even opmerkelijke reactie van de dagbladredactie.
Ir. Cranendonk aan de Hulkesteinseweg klaagde over nachtelijk lawaai dat door luidsprekers over zijn huis schalde. De redactie antwoordde dat dit wellicht noodzakelijk was. Want men werkte aan de Klingelbeekseweg immers ‘in het diepste geheim’ aan ‘de versterking van het Westen’.
Zo geheim was de aanleg van de ‘Defensiehaven’ in de jaren vijftig blijkbaar niet. De haven was een onderdeel van een nieuwe verdedigingslijn, de IJssellinie. Dat nieuwe verdedigingswerk moest een eventuele inval van communistische Sovjettroepen stoppen dan wel vertragen.
In de aan te leggen ‘geheime’ insteekhaven lagen caissons opgeslagen die, bij een Russische aanval, in de rivier werden neergelaten. Dat gebeurde op meerdere punten langs de grote rivieren. Door die dammen zou het oostelijke IJsselgebied van Kampen tot Arnhem overstromen, wat een lastige barrière voor de agressor zou moeten zijn.
In Arnhem werden op beide oevers tussen de Klingelbeekseweg en Meinerswijk betonnen landhoofden gebouwd. Daar pasten de caissons precies tussen. Bovendien lag op de rivierbodem een betonnen drempel, waar de caissons op neergelaten werden. Om te zorgen dat het water niet in de Betuwe wegstroomde, werd parallel aan de autoweg naar Nijmegen (nu A325) een dijk gebouwd die we nu kennen als de Defensiedijk.
Voor de verdediging van de defensiehaven en de caissondam werden verder in Meinerswijk en aan de Klingelbeekseweg Shermantanks uit de Tweede Wereldoorlog als kazematten ingericht. Toen de IJssellinie klaar was, bleek deze militair al weer achterhaald en men begon kort na de voltooiing al weer met de ontmanteling. In Arnhem zijn op tal punten nog objecten van deze IJssellinie uit de Koude Oorlogstijd te zien.
Ir. Cranendonk aan de Hulkesteinseweg klaagde over nachtelijk lawaai dat door luidsprekers over zijn huis schalde. De redactie antwoordde dat dit wellicht noodzakelijk was. Want men werkte aan de Klingelbeekseweg immers ‘in het diepste geheim’ aan ‘de versterking van het Westen’.
Zo geheim was de aanleg van de ‘Defensiehaven’ in de jaren vijftig blijkbaar niet. De haven was een onderdeel van een nieuwe verdedigingslijn, de IJssellinie. Dat nieuwe verdedigingswerk moest een eventuele inval van communistische Sovjettroepen stoppen dan wel vertragen.
In de aan te leggen ‘geheime’ insteekhaven lagen caissons opgeslagen die, bij een Russische aanval, in de rivier werden neergelaten. Dat gebeurde op meerdere punten langs de grote rivieren. Door die dammen zou het oostelijke IJsselgebied van Kampen tot Arnhem overstromen, wat een lastige barrière voor de agressor zou moeten zijn.
In Arnhem werden op beide oevers tussen de Klingelbeekseweg en Meinerswijk betonnen landhoofden gebouwd. Daar pasten de caissons precies tussen. Bovendien lag op de rivierbodem een betonnen drempel, waar de caissons op neergelaten werden. Om te zorgen dat het water niet in de Betuwe wegstroomde, werd parallel aan de autoweg naar Nijmegen (nu A325) een dijk gebouwd die we nu kennen als de Defensiedijk.
Voor de verdediging van de defensiehaven en de caissondam werden verder in Meinerswijk en aan de Klingelbeekseweg Shermantanks uit de Tweede Wereldoorlog als kazematten ingericht. Toen de IJssellinie klaar was, bleek deze militair al weer achterhaald en men begon kort na de voltooiing al weer met de ontmanteling. In Arnhem zijn op tal punten nog objecten van deze IJssellinie uit de Koude Oorlogstijd te zien.
Meer over de geschiedenis en monumenten van Arnhem: https://arneym.nl/
Kaart IJssellinie
De IJssellinie uit de jaren vijftig en de Koude Oorlog moest het hele gebied langs de IJssel van Kampen tot de Betuwe onder water zetten. Daarmee wilde men een eventuele aanval van de communistische Sovjet-Unie vertragen.
De rode lijn tussen Arnhem en de Waal bij Nijmegen is de dijk die in die jaren aan de westzijde van de snelweg Arnhem-Nijmegen is aangelegd.
© Stichting Menno van Coehoorn op website Mijn Gelderland / Canon van Gelderland.
De Defensiehaven aan de Klingelbeekseweg ca 1955 met links de caissonhaven. Op de rechter foto zijn de landhoofden aan beide Rijnoevers, waartussen de caissons geplaatst moesten worden, goed te zien.
© NIMH 2000-818-012. Public Domain Mark 1.0 licentie (auteursrechtenvrij).
© NIMH 2000-818-013. Public Domain Mark 1.0 licentie (auteursrechtenvrij).Shermantank IJssellinie Klingelbeekseweg, ca. 1955
Shermantanks uit de Tweede Wereldoorlog werden van binnen gestript en in beton gegoten. Zo dienden ze als kazematten voor twee tot drie soldaten die de IJsselliniewerken moesten bewaken.
© Fotograaf Jan de Vries, 2007. Alle rechten voorbehouden.
Shermantanks uit de Tweede Wereldoorlog werden van binnen gestript en in beton gegoten. Zo dienden ze als kazematten voor twee tot drie soldaten die de IJsselliniewerken moesten bewaken.
© Fotograaf Jan de Vries, 2007. Alle rechten voorbehouden.
Geheimzinnige geluiden op de Klingelbeekseweg, 1953
De ingezonden brief in de Arnhemsche Courant over de bouw van de caissonhaven bij de Klingelbeekseweg in 1953. stond in de Arnhemsche Courant, van 23 december 1953. Via KB-site Delpher.
Grote versie totale krantenpagina: https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000300149:mpeg21:p00004
De ingezonden brief in de Arnhemsche Courant over de bouw van de caissonhaven bij de Klingelbeekseweg in 1953. stond in de Arnhemsche Courant, van 23 december 1953. Via KB-site Delpher.
Grote versie totale krantenpagina: https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMKB19:000300149:mpeg21:p00004
Literatuur en bronnen
T. Burgers, Watermonumenten. Beken, bruggen, dijken en gemalen in Arnhem, Utrecht 2010, 68-72.J. Hoffenaar, ‘Verdedigd door de IJssel. De opbouw van een defensielinie tijdens de Koude Oorlog’, in: D. Verhoeven (red.), Gelderland 1900-200. Zwolle 2006, 322-326.H. Kooger, Rondom den Brink. Zwerven door West-Arnhem, Arnhem 1987.
T. Burgers, Watermonumenten. Beken, bruggen, dijken en gemalen in Arnhem, Utrecht 2010, 68-72.J. Hoffenaar, ‘Verdedigd door de IJssel. De opbouw van een defensielinie tijdens de Koude Oorlog’, in: D. Verhoeven (red.), Gelderland 1900-200. Zwolle 2006, 322-326.H. Kooger, Rondom den Brink. Zwerven door West-Arnhem, Arnhem 1987.
Mijn Gelderland / Canon van Gelderland, De IJssellinie. Een ongebruikte Gelderse waterlinie, 1951-1963, website: https://mijngelderland.nl/…/gelderland/de-ijssellinie
T. Seebach, De Arnhemse Rijnoevers. Wonen, werken en recreatie aan de rivier, Utrecht 2014, 22.
R.C.M. Wientjes, Een heerlijkheid in de bocht. Kaartboek van de polder Meinerswijk bij Arnhem, Zwolle 1995.
#arneym #arnhem #geschiedenis #monumenten
#ijssellinie #klingelbeek #meinerswijk